Waarom heeft het even geduurd voordat de laatste zogenoemde SPUK-beschikking voor IBP Vitaal Platteland begin november is getekend? Sander Band, MT-lid van het Directoraat-Generaal Natuur, Visserij en Landelijk Gebied bij het ministerie van LNV, geeft uitleg over de ingewikkelde relatie tussen het begrip samenwerken en ‘wie er waar over gaat’.
We moeten toch voorspelbaar zijn?
Eigenlijk is het logisch en zo oud als de mensheid: mensen zijn sociale wezens en helpen elkaar. Daarbij houden we wel van groepsvorming: lekker tegen elkaar afzetten en over elkaar roddelen. Samenwerking en competitie, soms iets meer van het een en soms iets meer van het ander. Situationeel bepaald, snel veranderend. Zo zijn we als mensheid ver gekomen.
Binnen de overheid vinden we ‘situationeel bepaald’ best ingewikkeld. We moeten toch voorspelbaar zijn. We moeten toch reguleren. We moeten toch beschermen tegen willekeur. Daar is veel voor te zeggen.
Ga je erover?
Gaandeweg is de voorspelbaarheid, is het reguleren, is de systeemwereld wel erg belangrijk geworden. We hebben nog wel een bedoeling, maar het moet wel voldoen aan de spelregels van de systeemwereld. Regels die wel worden bijgesteld, maar altijd wat trager dan dat maatschappelijke normen en inzichten zich ontwikkelen.
We hebben dus een verhaal bij onze bedoeling, we hebben dus een verhaal bij onze systeemwereld, maar hebben we ook een verhaal over hoe we beide combineren?
DUK en SPUK
Volgens mij speelde dit op de achtergrond mee bij de vraag hoe de financiële middelen vanuit de rijksoverheid te verstrekken aan de provincies in het kader van IBP-Vitaal Platteland. We willen als overheden samenwerken. Maar de regels gaan uit van ‘je gaat erover of niet’.
Ik snap heel goed dat de regels uitgaan van ‘je gaat erover of niet’ en ik kan uitleggen waarom dat zo is en waarom de Algemene Rekenkamer hierop toetst. Ook snap ik heel goed dat we willen en zelfs moeten samenwerken. Ook dat kan ik goed uitleggen. Maar de combinatie is lastig en ik vind het moeilijk uit te leggen dat we dan veel tijd en energie moeten steken in hoe we die twee paradigma’s bij elkaar brengen. In jargon: hoe om te gaan met de keuze tussen een DUK en een SPUK, een decentralisatie-uitkering en een specifieke uitkering.
Onze samenwerking is verbetering vatbaar
En dan komt het erop aan hoe we situationeel bepaald met elkaar omgaan: samenwerken, of competitie en roddelen. We zijn denk ik bij de DUK-SPUK-discussie ergens tussen beide uitgekomen: begrip en samen de schouders eronder maar ook frustratie en tegen elkaar afzetten. Geen slechte score, maar het kan en moet beter. Laten we daar samen aan werken. En nu blij zijn dat begin november de laatste SPUK-beschikking in het kader van IBP-Vitaal Platteland door LNV is getekend. Beschikkingen die zo zijn vormgegeven dat we verder kunnen samenwerken zonder veel eenzijdige rijkssturing of bureaucratie.
Sander Band