Online IBP Café over samenwerken met agrariër
‘Vertrouwen’ en ‘betrouwbaarheid’. Veelzeggende begrippen, die steeds terugkwamen tijdens het online IBP VP Café over ‘Samenwerken als overheden met agrariërs’. “Mooie woorden”, aldus café-bezoeker Wim Brenkman (provincie Drenthe), “maar ze landen pas echt door te doen: verdiep je als overheden in wat er leeft; ga daadwerkelijk kijken op locatie.”
Wat is de uitdaging in de 15 IBP VP-gebieden, bij de samenwerking met agrariërs? “Om te beginnen moeten we als overheden beter op één lijn zitten”, vindt Rolf Oldejans (gemeente Enschede). “Een andere uitdaging is dat boeren in veel projecten te maken hebben met verlies aan inkomen en we zoeken naar manieren om dat te compenseren”, zegt Lenneke Büller (Projectleider IPB VP-gebied Aldeboarn/De Deelen).
Al pratend blijkt dat de grootste gezamenlijke uitdaging vooral zit in samenwerken: “En de basis daarvoor is het vermogen om jezelf in de ander te kunnen verplaatsen”, zegt Manon van de Vliert-Scholte (waterschap Vallei en Veluwe). Iets dat nog slecht gebeurt, zo zijn meerdere deelnemers van mening “Daarvoor moet je toch echt met elkaar om tafel” voegt Van der Vliert toe, en “veel tijd investeren in elkaar” volgens Büller.
Pijnpunten koppelen aan beleid
Betrouwbaarheid en vertrouwen dat was de kern van dit IBP VP Café, in combinatie met de grote transities die momenteel op het landelijk gebied afkomen. Stuk voor stuk opgaven, die grote veranderingen en onzekerheid voor de boeren met zich mee brengen. Dat is het overkoepelend vraagstuk waar we als IBP VP-gebieden middenin zitten. Overheden kunnen die onzekerheden niet wegnemen.
Maar zij kunnen volgens de cafébezoekers wel meer doen aan verwachtingenmanagement, en in kleine stappen toewerken naar meer samenwerking en vertrouwen. Onder meer door steeds weer de dialoog aan te gaan. Büller: “Ga echt in gesprek. Vraag naar de belangrijkste pijnpunten, en bedenk van daaruit scenario’s voor plannen.” Jan Buys (provincie Noord-Brabant): “Ja, maar pas wel op dat je boeren niet te veel laat zwemmen! Het is wel zaak om die pijnpunten te koppelen aan helder beleid. Als overheden moet je niet de ‘kool en de geit willen sparen’ en weglopen van algemeen beleid op langere termijn.”
Speelruimte
Olev Koop (provincie Zuid-Holland) wijst op eigen verantwoordelijkheid en speelruimte: “Zorg centraal voor kaders, onderzoek en budget, maar laat de boeren zelf antwoorden formuleren ter invulling.” Een opmerking die bijval krijgt van Van de Vliert: “Overheden moeten inderdaad vooral faciliteren. En ik zou de term ‘vertrouwen’ vertaald willen zien in experimenteerruimte. Alle regelgeving voelt nu vaak als een dwangbuis.”
Brenkman wijst hierbij ook op de hoeveelheid regels en de mate van verandering waaraan deze onderhevig zijn: “Sinds de start van IBP Vitaal Platteland zijn er alweer diverse nieuwe eisen en randvoorwaarden ter tafel gekomen. En alles komt samen bij de boer. Je zal maar een familiebedrijf hebben in deze tijd..”
KPI’s en coaches
Als voorbeeld van wat nu al goed werkt in gebieden, wordt onder andere de biodiversiteitsmonitor genoemd. Een instrument met concrete meetindicatoren (KPI’s), bijvoorbeeld percentage bodembedekking en inzet gewasbescherming, waarmee je de invloed van een individueel bedrijf op de biodiversiteit in kaart brengt. Buys: “Een definitieve set KPI’s voor een gebied kun je bepalen met behulp van onderzoek en pilots, en toets je direct bij de boeren zelf, middels groepsgesprekken. Zo leren zij van elkaar, en wij als overheden weer van hen.”
Een tweede voorbeeld dat er tafel komt is de inzet van agrarische coaches. Specialisten, zelf afkomstig uit de streek, die je vraagt om het gesprek aan de keukentafel te leiden. “Want uiteindelijk gaat het daar niet over beleid, maar over dagelijkse uitdagingen waar je als boer tegenaan loopt. Om daar open over te kunnen praten moet je kunnen bouwen aan vertrouwen”, vertelt Lianne Roeleven (gemeente Aalten). Olga van Kalles (IBP VP programmamanager) vult aan met de opmerking dat zij de inzet van onafhankelijke deskundigen toejuicht, “mits deze mensen pal achter de taakstelling van overheden staan.”
Rapport ‘Boeren in beweging’
Van Kalles sluit het online café af met de tip om het WUR-rapport ‘Boeren in beweging’(PDF) te lezen. Centrale vraag is ‘hoe boeren afwegingen maken over natuurinclusieve landbouw en hoe anderen hen kunnen helpen?’ Een rapport met heel veel nuttige informatie en vooral tips, zoals “Communiceer vroeg over regelgeving!” Een samenvatting van de belangrijkste conclusies en tips uit dit rapport vind je in de sheets die Olga van Kalles presenteerde.
IBP VP Café is bedoeld om laagdrempelig, zonder vastomlijnd programma, samen te discussiëren over een thema of pijnpunt in het kader van IBP Vitaal Platteland. Heb je ideeën voor een volgend café? Stuur dan een berichtje naar Tamara Franken, tfranken@ipo.nl
