“Toen Ank Bijleveld nog voorzitter van het IPO was zei ze altijd ‘Moedig voorwaarts!’ En dat is de kreet die we op het integraal werken moeten toepassen”, aldus Henry Meijdam, waarnemend burgemeester van Lelystad. Welke tips heeft hij, om integraal werken de komende jaren verder te brengen?
Tot september 2020 was Meijdam algemeen directeur van het Inter Provinciaal Overleg (IPO), en droeg vanuit die positie bij aan de stuurgroep van het landelijke IBP Programma, waar IBP Vitaal Platteland onderdeel van uitmaakt.
Mijn eigen rol en bijdrage aan het realiseren van (interbestuurlijke) regionale ambities is klip en klaar.
Als je in processen eindverantwoordelijkheid draagt, heb je mijns inziens grofweg drie taken:
- Zorg voor inspiratie in proces. Schets die stip op de horizon en zorg daarbij dat je 360 graden overzicht hebt over het veld van belanghebbenden.
- Breng de kaders in beeld, bepaal wie die kaders moeten stellen en wie uitvoeringsverantwoordelijkheid dragen.
- Bemoei je zo min mogelijk met de ‘hoe-vraag’. Politici hebben nogal eens strakke opvattingen over hoe het een en ander eruit moet komen te zien. Daarmee sla je de kracht van integrale ontwikkelingen dood.
Dat interbestuurlijk samenwerken was leuk, maar doe maar weer gewoon.
Oneens. Wat ik de afgelopen jaren heb zien groeien is een breed besef van de noodzakelijkheid van integraal werken. De wil is er. Tegelijkertijd zie je dat integraal besturen in de praktijk almachtig moeilijk wordt gevonden. Men valt snel terug op ‘oud gedrag’, nog te veel denkend vanuit eigenbelang. Daarom moeten we nu echt toe naar nieuwe werkvormen, waarmee we ingesleten gedrag kunnen beïnvloeden. Geef aan welk maatschappelijk resultaat je globaal voor ogen hebt, en benut vervolgens de creativiteit en denkkracht van partijen uit het veld. Delegeer vanuit alle belanghebbende partijen mensen naar zo’n project. Zij moeten dan in een verantwoordelijkheid ten opzichte van de projectmanager zorgen dat het project gerealiseerd wordt. Met andere woorden: zorg dat het niet ‘een klusje wordt dat je erbij doet’!
Denk vanuit het perspectief ‘we willen dit maatschappelijke vraagstuk oplossen’ en stel vervolgens de vraag ‘En wat kan mijn sector daaraan bijdragen?’
Op het moment dat je partijen niet betrekt in het proces, dan is het geen eigendom van hen. Dan is het van de ‘buurman’ en mogelijk strijdig met eigen belangen. Dan gaat de instrumentenkoffer open om te vertragen. Op het moment dat je met elkaar verantwoordelijkheid draagt, dus mede-eigenaarschap, dan zie je dat iedereen bereid is mee te gaan werken aan een project. Daarbij is complex, en moeten we ons realiseren dat we bij integraliteit geen van allen honderd procent van de door onszelf beoogde doelen bereiken.
Henry geeft het stokje door aan Michiel Rijsberman, gedeputeerde van de provincie Flevoland.