De Europese Commissie heeft eind juni een lange termijn visie op het Europese platteland gepresenteerd (Long Term Vision for Rural Areas). De Commissie streeft met deze visie naar sterkere, meer verbonden, veerkrachtige en welvarende plattelandsgebieden in 2040. De Commissie positioneert plattelandsgebieden als een essentieel onderdeel van de EU en erkent dat plattelandsgebieden een sleutelrol spelen om de Europese ambities te realiseren.
Onderdeel van deze visie is een EU-actieplan voor het platteland. Dit actieplan leidt later dit jaar tot een plattelandspact tussen overheden en andere belanghebbenden, waarna lidstaten zelf een nationale strategie voor plattelandsgebieden opstellen en geeft praktische richting aan de langetermijnvisie. Het actieplan bestaat uit vier actiegebieden die met (vlaggenschip)initiatieven ondersteund worden, aangevuld met een notie over de implementatie en governance.
De vier actiegebieden zijn:
‘sterker platteland’
Het platteland moet een aantrekkelijke plek zijn en blijven om te wonen en werken, met mondige en levendige lokale gemeenschappen. Voorgestelde initiatieven die dit ondersteunen zijn het opzetten van een platform voor de revitalisering van het platteland en het versterken van onderzoek en innovatie door en voor plattelandsgemeenschappen om vernieuwing op het platteland te bevorderen en brede welvaart te versterken.
‘verbonden platteland’
Het doel hiervan is het platteland digitaal en fysiek goed te verbinden, onderling en met omliggende (voor)stedelijke gebieden. Voorgestelde initiatieven die dit ondersteunen zijn onder andere multimodale mobiliteit optimaliseren en digitaliseren en een set integrale acties die een duurzame digitale transformatie op het platteland realiseren zodat het democratisch leven en publieke diensten digitaal volledig toegankelijk worden voor iedereen.
‘veerkrachtig platteland’
Plattelandsgebieden moeten beter kunnen inspelen op de transities waarvoor zij staan op sociaal gebied, leefomgeving, milieu en klimaat. Voorgestelde initiatieven die dit ondersteunen zijn onder andere het faciliteren van gemeenten in de energietransitie en het tegengaan van klimaatverandering, koolstoflandbouw, de voorgestelde EU-missie voor een gezonde bodem en voedsel, sociale veerkracht en (jonge) vrouwen op het platteland.
‘welvarend platteland’
Een diverse economie leidt tot innovatie in kleine bedrijven en versterking van het concurrentievermogen van deze bedrijven in de regio. Initiatieven die dit ondersteunen zijn acties om ondernemerschap en de sociale economie in de regio te ondersteunen.
De komende periode zal de visie verder worden uitgewerkt. Het nieuwe GLB-programma zal daar ook een rol in spelen. Medio 2023 zal de Europese Commissie de balans opmaken van de door de EU en de lidstaten uitgevoerde acties voor plattelandsgebieden en begin 2024 zullen gebieden worden geïdentificeerd waar meer steun nodig is.
Het Nederlandse kabinet steunt de brede aandacht voor en erkenning van het belang van de ontwikkeling van brede welvaart in plattelandsgebieden. Het kabinet staat positief tegenover de EU langetermijnvisie voor de plattelandsgebieden, het bijbehorende actieplan en het nog te sluiten plattelandspact. Het kabinet draagt graag bij, samen met de betrokken stakeholders, aan de totstandkoming en zal dit onder andere doen door middel van het al opgestarte Nationaal Programma Landelijk Gebied.