Online werkplaats op 3 december legt kern van integraal samenwerken bloot.

‘Praat mét mensen, in plaats van over hen’, zo luidde één van de rake adviezen van bestuurders uit Laag Holland, tijdens de IBP VP-werkplaats op 3 december. Dit oer-Hollandse gebied trad deze keer op als gastheer. Centraal stond de vraag hoe je toewerkt naar synergie in de uitvoering van plannen, terwijl er ook nog extra moeilijkheden spelen zoals de veenweideproblematiek: hoe tackel je die en creëer je tegelijk perspectief voor alle partijen in het gebied?

Esther Rommel, gedeputeerde van de provincie Noord-Holland, opende de werkplaats met een prachtig inkijkje in het gebied. In een korte videoreportage zoomde ze samen met vertegenwoordigers van de andere bij het IBP VP-proces betrokken partijen in op Laag Holland, een prachtig veenweidelandschap in de nabijheid van Amsterdam waar regionale partijen samenwerken aan verschillende vraagstukken:

Vraagstukken op diverse niveaus
Heb je het in het buitenland over Nederland, dan komt eigenlijk altijd het beeld op zoals we dat terugzien rondom Amsterdam: groene weiden doorsneden door talloze sloten, met een historisch verkaveld patroon en veenpakketten. Rommel: “De variëteit aan natuur, gebruik en ondernemerschap op de veenpolders en droogmakerijen bieden een ongekende kwaliteit, op nationaal en internationaal niveau.”

Laag Holland herbergt meerdere Natura2000 gebieden en een aantal cultuurhistorische elementen met de status van UNESCO-werelderfgoed. Als je daarbij bedenkt dat dit landschap midden in een sterk verstedelijkt gebied ligt, dat de metropoolregio’s Amsterdam en Zaanstad blijven groeien, aangevuld met opgaven zoals natuurherstel, bodemdaling CO2 uitstoot en toekomst voor landbouw bij, dan is wel duidelijk met welke puzzel de partners in dit gebied van doen hebben.

Van plannen naar synergie in uitvoering
Net als in Laag Holland speelt in andere IBP VP-gebieden nu de vraag ‘hoe van plannen naar synergie in de uitvoering te komen?’ In verschillende sessies kwamen zowel concrete projecten als procesvragen aan bod. Van onderwerpen als ‘Instrumentenkoffer met vrijwillige maatregelen’ door Heuvelland en ‘de Ontwikkeling van een recreatief grid in Noord Holland’ tot ‘Hoe zorg je voor een goed gesprek?’ en ‘Hoe kan een ontwerpende aanpak helpen bij het werken aan integrale gebiedsprocessen?’ Dit laatste thema werd toegelicht door de kersverse Rijksadviseur voor het landschap: Jannemarie de Jonge.

Tijdens de deelsessie ‘Samen zoeken naar perspectief voor de landbouw’ zoomde het gesprek al snel in op mogelijke barrières die uitvoering van plannen in de praktijk in de weg zitten. Er volgde een prikkelende discussie over de belangen bezien vanuit de landbouw en vanuit natuur. Daarbij bleek onder andere het tijdshorizont van de diverse belanghebbenden een struikelblok. Walter Menkveld, directeur Vereniging Agrarisch Natuurbeheer Water, Land en Dijken: “Gebruik wet- en regelgeving niet als sturend instrument, maar als vangnet. Stel kaders en doe vervolgens een beroep op het agrarisch ondernemerschap. Bedenk daarbij dat agrariërs qua investeringen en aanpassingen denken in generaties en dus een andere tijdshorizon hebben dan andere partijen soms zouden willen.”

Bestuurders: ‘Verleid mensen’
Na afloop van het ochtendprogramma gingen diverse bestuurders uit Laag Holland met elkaar in discussie over de centrale vraag van deze IBP VP dag: Hoe komen we tot een integrale samenwerking in de praktijk? Wie kan wat doen om barrières te slechten? Er ontspon zich een mooi, reflecterend gesprek.

Zo vond bestuurslid Siem Jan Schenk van Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier dat er nog te veel over mensen wordt gesproken, in plaats van mét: “We moeten mensen verleiden om mee te doen” en hij realiseerde zich dat het waterschap daarbij een eigen rol speelt, maar ook dat “alle bij het gebiedsproces betrokken partijen wél samen de verantwoording dragen voor het realiseren van gebiedsplannen.”

‘Informeer elkaar’
Frank de Wit, voorzitter van Agrarische Natuurvereniging Water, Land en Dijken) hamerde op het belang van onderling vertrouwen: “Dat krijg je alleen als je begint met luisteren naar, en begrijpen van de ander!” Ook wees hij op het gevaar van het over een kam scheren van een doelgroep: “Je wilt draagvlak vanuit ondernemers en agrariërs in een gebied, maar bedenk steeds weer dat dit individuele ondernemers zijn. Het is ons gezámenlijke belang om met hen samen te werken, niet enkel van de sector zelf.”

Ernest Briët, directeur van het Noord-Hollands landschap, onderkende dat het komen tot gebiedsplannen geen gemakkelijke weg is, maar dat je elkaar juist daarom ‘vast moet houden’: “Wacht niet af en informeer elkaar” en “Als je grote vraagstukken serieus neemt, dan weet je ook dat je samen puzzelstukjes moet aanreiken om ze op te lossen.”

Na dit panelgesprek, konden de deelnemers even de overstap maken naar de Talkshow I’m in, onderdeel van de gelijknamige, tweedaagse conferentie over POP3 en het nieuwe GLB (klik hier om de Talkshow I’m in over POP3 en GLB terug te kijken).

Hoe richt je je gebiedsproces in?
’s Middags was project Ilperveld casus in één van de deelsessies (klik hier voor een video specifiek over dit project): ‘Hoe stellen we in dit geval een toekomstperspectief op?’ Al snel focuste de discussie zich op de gezamenlijk vraag voor Laag Holland en andere gebieden: ‘Hoe richt je je gebiedsproces in, hoe organiseer je de samenwerking met alle overheden en met andere soms kritische partijen? En dat in een context die continue in beweging is?’

Al met al kan worden teruggekeken op een zeer geslaagde werkplaats, waarbij deelnemers er niet voor schuwden om elkaar echt aan te spreken op belangrijke punten, om integraal samenwerken en synergie in het gebied écht van de grond te krijgen.

Uitgebreid verslag volgt in januari
Heb je deze werkplaats gemist of wil je de inhoud van specifieke sessies nog een keer doornemen? Houd dan deze website in de gaten, want begin januari publiceren we het uitgebreide verslag.