Het gebied Laag Holland is een icoon van het oer-Hollandse landelijk gebied. De openheid, de aanwezige veenpakketten, historische kavelpatronen, de variëteit aan gebruik en ondernemerschap op veenpolders en droogmakerijen bieden een ongekende kwaliteit, op nationaal en internationaal niveau.
Cultuurhistorisch waardevolle elementen als de Beemster en de Stelling van Amsterdam hebben de status van UNESCO-werelderfgoed. Ook zijn er verschillende natuurgebieden van Europees erkend niveau. Dit waardevolle landschap ligt midden in de sterk verstedelijkte gebied van de metropoolregio’s Amsterdam en Alkmaar, dat ook de komende jaren flink zal groeien in inwoners en bezoekers.
De opgave
Het gebied kent een verscheidenheid aan opgaves. De veenweiden zorgen voor uitdagingen over hoe we om moeten en kunnen gaan met de bodem. Er liggen veel natuurdoelstellingen op het gebied, zowel realisatie als kwaliteitsverbeteringen. Het veranderende klimaat brengt vraagstukken met zich mee die nog verder gaan dan de bodem en gebruik, bijvoorbeeld hoe we in onze huidige en toekomstige energiebehoeften kunnen voldoen. We zetten in op duurzame landbouw, zonder ongewenste risico’s voor de leefbaarheid voor boeren, burgers en het milieu. Daarbij willen we dat het landschap toegankelijk en bereikbaar is voor inwoners en hen een gezonde leefomgeving biedt. In Laag-Holland moeten we opgaves die afzonderlijk al complex genoeg zijn, integraal aanpakken om te zorgen voor een vitaal platteland.
Onze energie richt zich op samenwerking. We gaan gebiedsgericht, op het niveau van polders en waterhuishoudkundige eenheden, met pilots aan de slag. Deze pilots bestaan uit concrete kwaliteitsimpulsen die invulling geven aan de doelstellingen op langere termijn (de ‘stip op de horizon’). Met deze meerdere parallelle processen kunnen we ‘al doende leren’. Ze geven ons kennis en inzicht in hoe we gezamenlijk kunnen komen tot een bredere aanpak van de problematiek. Dit alles komt samen in het project Vitaal Platteland Laag Holland.
De partners in Vitaal Platteland Laag Holland zijn:
- Ministerie van Landbouw, Visserij en Voedselkwaliteit
- Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier
- Provincie Noord-Holland
- Gemeenten Amsterdam, Alkmaar, Zaanstad, Waterland
- LTO Noord
- Agrarische Natuurvereniging Water, Land en Dijken
- Landschap Noord-Holland
- Staatsbosbeheer
- Natuurmonumenten
- Recreatie Noord-Holland
De ambitie
We gaan gebiedsgericht aan de slag waar gezamenlijk energie zit. Niet vanuit één gezamenlijke visie, maar wel met een stip op de horizon werken we aan:
- Klimaatdoelstellingen, waarbij CO2-reductie in relatie tot bodem en bodemgebruik centraal staan, maar ook energietransitie meegenomen wordt,
- Vitale kringlooplandbouw in balans met bodem en natuur,
- Biodiversiteitsherstel.
In eerste instantie zal dat zijn in de volgende gebieden:
- Burkmeer,
- Ilperveld,
- Alkmaarder- en Uitgeestermeer
- Waterland-Oost
- Landelijk Noord
- Wormer en Jisperveld
Overkoepelend ontwikkelen we gezamenlijk kennis en inzicht, over:
- Regionale veenweide klimaatopgave (CO2 reductie, af van fossiele brandstoffen);
- Wat als we niets doen?
- Wateragenda; aanbod, overlast en kwaliteit;
- Vormgeven aan de maatschappelijke opgave: ontwerpen van een recreatief grid voor recreatie en toerisme.
We komen een aantal keer per jaar met alle stakeholders in het gebied bij elkaar om 1) inhoudelijke voortgang te bespreken van de verschillende lopende initiatieven, 2) leerprincipes te delen en elkaar te versterken, en 3) vervolgstappen te formuleren.
Onze inzet en voortgang zullen we bestuurlijk regelmatig staven. Deze samenwerking is aanvullend op en wordt nauw afgestemd met het Innovatie Programma Veen (IPV), de proeven in Zegveld en de consultatieronde van de heer Veerman na de Richtinggevende Uitspraken Bodemdaling door de Gedeputeerde Staten van Noord-Holland.
