Twente

Twente bevindt zich in het veedichte gebied Salland-Twente. Een belangrijk kenmerk van het gebied is de sterke verwevenheid van landbouw, natuur en landschap dat zich uit in het typische Twentse coulissenlandschap. Twente bestaat voor circa twee-derde deel uit hogere, vrij afwaterende zandgronden, zonder wateraanvoer vanuit het hoofdwatersysteem (essen en beekdalen). Dit geeft het gebied zijn specifieke karakter, maar is ook de oorzaak van problemen en opgaven waar het gebied voor staat: de ontwikkeling van een omgeving waarin economie en ecologie hand in hand gaan met vitale veehouderij en woon- en werkgemeenschappen.

In de afgelopen decennia werd de oplossing van milieuproblemen in de landbouw met name gefinancierd uit verlaging van de kostprijs door schaalvergroting. Die schaalvergroting heeft – zeker in het Twentse landschap – de grens bereikt, en biedt geen ruimte meer om nieuwe maatschappelijke eisen en wensen te bekostigen. 

De opgave

Meer specifiek heeft Twente de volgende uitdagingen: 

• Het samen met agrariërs, keten- en gebiedspartijen ontwikkelen van een toekomstbestendige en economisch vitale veehouderij;
• Het oplossen van maatschappelijke opgaven (o.a. kwaliteit leefomgeving, water en natuur) die (mede) het gevolg zijn van de hoge veedichtheid en die moeilijk te realiseren zijn vanwege de veedichtheid. 

Vaak gaat het daarbij om complexe opgaven die een gebiedsgerichte aanpak vragen, waarbij de omvang van het gebied mede afhankelijk is van de aard van de opgaven. Het gaat hierbij om samenhangende opgaven voor economie, natuur, water, kwaliteit van de leefomgeving en landschap en waar bewoners en bedrijven in de gebieden een grote rol hebben bij het vorm geven en uitvoeren van oplossingsrichtingen. 

De partners in Twente

• Provincie Overijssel
• Gemeente Enschede
• Gemeente Hof van Twente
• Groene Metropool Twente
• Netwerkorganisatie Mineral Valley 
• Universiteit Twente
• Waterschap Vechtstromen

De aanpak

In de eerste plaats wordt de visie van het Rijk op circulaire landbouw vertaald naar een visie op de landbouw in Twente. Daarnaast wordt een kennisagenda opgesteld die in uitvoering wordt genomen. In gebieden waar als goede bestaande samenwerkingen met bewoners en bedrijven zijn zal die samenwerking verbreed worden met het oog op de grote thema’s. Dat is het gebied ten noorden van Markelo, waar de mestverwaarding wordt opgepakt.

Daarnaast ook het gebied Benedendinkel en Tilligterbeek waar een ontwikkeling plaatsvindt in samenhang met landbouw, natuur en recreatie en, waar klimaatadaptatie in combinatie met de ervenaanpak kan leiden tot een meer circulaire landbouw. Er zullen gedurende het proces nog meerdere gebieden worden bepaald die ook mee gaan doen binnen de pilot.  Met die gebieden wordt onderzocht of er belemmeringen zijn voor het verbreden van de aanpak in die gebieden en welke specifieke knelpunten daarvan de oorzaak zijn. Met de betrokken overheden wordt bepaald of en zo ja, hoe die knelpunten kunnen worden opgelost. Als dat te maken heeft met knellende regels, dan zal het ministerie van LNV in overleg gaan met de betrokken andere ministeries om de gewenste oplossing te krijgen. 

Naast deze projecten wordt er gewerkt aan de sanering en de vitalisering van de varkenshouderij en vindt het project Toekomstgerichte Erven plaats, waarbij aan erfeigenaren individuele hulp wordt geboden. Ook zijn er proeftuinen op het vlak van bodemgezondheid en water vanuit Mineral Valley Twente. Tot slot zal er een werkwijze worden ontwikkeld voor een vernieuwende gebiedsgerichte aanpak, onder de noemer “Markegenootschappen 2.0 in Twente”.